Hệ thống làm mát động cơ máy công trình giúp duy trì nhiệt độ ổn định, bảo vệ động cơ khỏi quá nhiệt và tăng tuổi thọ thiết bị.
Hệ thống làm mát đóng vai trò sống còn trong vận hành máy công trình. Việc hiểu rõ cấu tạo và nguyên lý hoạt động giúp kỹ sư bảo trì chủ động phòng ngừa hư hỏng và xử lý nhanh sự cố.
Khi vận hành ở cường độ cao, động cơ máy xúc, máy ủi, xe lu… sinh nhiệt lớn do quá trình đốt cháy nhiên liệu. Nếu không được làm mát hiệu quả, nhiệt độ tăng cao sẽ gây biến dạng chi tiết, bó kẹt piston, nứt nắp máy hoặc thậm chí cháy hỏng động cơ.
Do đó, hệ thống làm mát giữ vai trò then chốt, giúp động cơ làm việc ổn định, kéo dài tuổi thọ và tiết kiệm chi phí sửa chữa.
Trong bài viết này, Phụ tùng Máy công trình Hà Nội sẽ phân tích sâu các dấu hiệu hỏng hóc, hướng dẫn thay thế và lựa chọn phụ tùng phù hợp, giúp kỹ sư và chủ máy duy trì hiệu suất làm việc tối ưu.
Cấu tạo cơ bản của hệ thống làm mát động cơ máy công trình
Hệ thống làm mát trên các dòng máy công trình hiện nay (như Komatsu, Hitachi, Kobelco…) chủ yếu sử dụng hệ thống làm mát bằng nước tuần hoàn cưỡng bức. Cấu tạo điển hình gồm các bộ phận chính:
- Két nước (radiator): Tản nhiệt cho dung dịch làm mát bằng không khí từ quạt.
- Bơm nước (water pump): Tạo áp lực đẩy nước làm mát tuần hoàn trong hệ thống.
- Quạt làm mát (cooling fan): Hút không khí qua két nước để tản nhiệt nhanh hơn.
- Van hằng nhiệt (thermostat): Kiểm soát nhiệt độ nước làm mát đi qua két.
- Bình chứa nước phụ: Cân bằng lượng nước khi nhiệt độ thay đổi.
- Đường ống và gioăng: Dẫn lưu nước giữa các bộ phận.
- Cảm biến nhiệt độ và công tắc điều khiển quạt.
Một số hệ thống hiện đại có thêm bộ làm mát khí nạp (intercooler) hoặc làm mát dầu (oil cooler) tích hợp trong cùng khối két nước.
Các linh kiện phụ tùng như két nước, bơm nước, van hằng nhiệt đều có thể thay thế khi hư hỏng, và thường có sẵn tại kho Phụ tùng Máy công trình Hà Nội.
Nguyên lý hoạt động của hệ thống làm mát động cơ
Nguyên lý của hệ thống làm mát là tuần hoàn cưỡng bức chất lỏng (nước làm mát hoặc dung dịch glycol) để hấp thụ nhiệt từ động cơ và giải nhiệt ra môi trường thông qua két nước.
Chu trình vận hành cơ bản như sau:
- Khi khởi động, van hằng nhiệt đóng để nước tuần hoàn trong thân máy giúp động cơ nhanh đạt nhiệt độ làm việc tối ưu.
- Khi nhiệt độ vượt ngưỡng (thường 85–95°C), van hằng nhiệt mở, cho phép nước nóng đi qua két nước.
- Bơm nước liên tục đẩy dòng nước từ động cơ ra két, sau đó quay về lại động cơ sau khi được làm mát.
- Quạt làm mát hỗ trợ tăng tốc độ tản nhiệt bằng cách thổi không khí qua các ống két nước.
- Cảm biến nhiệt độ truyền tín hiệu tới bảng điều khiển hoặc ECU để đóng/ngắt quạt điện, cảnh báo quá nhiệt…
Hệ thống này hoạt động liên tục, tự động, giúp động cơ duy trì ở ngưỡng nhiệt lý tưởng (~85°C). Nếu một trong các bộ phận hỏng, dòng tuần hoàn bị gián đoạn hoặc giảm hiệu quả, nguy cơ cháy piston, gãy bạc, vỡ lốc là rất cao.
Dấu hiệu hỏng hóc hệ thống làm mát cần kiểm tra ngay
Trong thực tế, kỹ sư và thợ bảo trì thường gặp các sự cố hệ thống làm mát sau:
- Động cơ quá nhiệt bất thường: Báo nhiệt cao, nước sôi, két phụ tràn nước.
- Rò rỉ nước làm mát: Quan sát có nước rỉ ở két, cổ ống, bơm nước.
- Quạt làm mát không quay hoặc quay yếu: Có thể do hỏng mô tơ, dây curoa trượt.
- Nhiệt độ thay đổi thất thường: Nghi ngờ hỏng van hằng nhiệt không mở đúng lúc.
- Nước làm mát bị sánh đặc hoặc đổi màu: Có thể do lẫn dầu động cơ, rò ron quy lát.
Nếu gặp các hiện tượng trên, cần dừng máy và kiểm tra ngay, tránh để tình trạng kéo dài dẫn tới hỏng nặng, thậm chí cháy động cơ.
Cách kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống làm mát đúng kỹ thuật
Để đảm bảo hệ thống làm mát hoạt động ổn định, cần thực hiện kiểm tra định kỳ theo các bước:
- Kiểm tra mực nước làm mát hàng ngày: Bổ sung khi thiếu, dùng đúng dung dịch chuyên dụng (gốc glycol, không dùng nước máy).
- Vệ sinh két nước định kỳ 500h – 1000h: Thổi sạch cánh két bằng khí nén, tránh để bụi bẩn, xác côn trùng bít lỗ tản nhiệt.
- Thay nước làm mát sau 2000h hoặc 1 năm: Nước cũ dễ tích cặn, ăn mòn hệ thống.
- Kiểm tra gioăng, ống dẫn, bơm nước có bị rò hoặc hở: Xiết lại khớp nối, thay ống mục nát.
- Thử van hằng nhiệt: Nhúng vào nước nóng và đo nhiệt độ mở van (thường ~85°C). Nếu van mở chậm hoặc không mở thì cần thay mới.
- Kiểm tra hoạt động của quạt và dây curoa: Căng đúng độ, không bị trượt.
Nên lưu hồ sơ bảo dưỡng để theo dõi tuổi thọ từng bộ phận và chủ động thay thế tại mốc giờ phù hợp.
Cách chọn và thay thế phụ tùng hệ thống làm mát
Khi cần thay thế các linh kiện hệ thống làm mát, kỹ sư cần lưu ý:
- Chọn két nước đúng chủng loại, đúng kích thước và chân lắp, tránh hàng sai lệch làm giảm hiệu quả làm mát.
- Bơm nước phải đảm bảo đúng lưu lượng, tránh dùng hàng thay thế công suất thấp.
- Van hằng nhiệt đúng nhiệt độ mở, phù hợp với tiêu chuẩn động cơ (thường 82–88°C).
- Dung dịch làm mát nên dùng loại chính hãng hoặc uy tín, có phụ gia chống gỉ, chống tạo bọt.
Tại kho Phụ tùng Máy công trình Hà Nội, quý khách có thể tìm được đầy đủ phụ tùng két nước, bơm nước, van hằng nhiệt, ống dẫn, cùng dung dịch làm mát chuyên dụng cho các dòng máy xúc Komatsu, Hitachi, Doosan, Hyundai…
Kết luận
- Hệ thống làm mát động cơ máy công trình là yếu tố then chốt đảm bảo thiết bị vận hành ổn định.
- Việc hiểu rõ cấu tạo và nguyên lý hoạt động giúp phát hiện sớm hư hỏng, tránh sự cố nghiêm trọng.
- Cần kiểm tra và thay thế phụ tùng làm mát định kỳ để đảm bảo hiệu quả vận hành.
- Liên hệ Phụ tùng Máy công trình Hà Nội (0834.601.755 – kho tại Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội) để được tư vấn và cung cấp phụ tùng đúng chủng loại, đúng kỹ thuật.
Chat với tư vấn viên
Gọi ngay